با توجه به یافتههای این پژوهش, سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت مباهات میکند که به عنوان متولی سلامت جمعیت تحت پوشش صنعت نفت, از پیشرفتهترین کشورها هم برتر عمل کرده است.
به گزارش روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت فارس و هرمزگان، به گزارش دریافتی از واحد آموزش و پژوهش این مرکز؛ دسترسی آسان به سلامت از حقوق اولیه هر فرد در جامعه است، سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت مسئولیت حفظ و ارتقای سلامت اعضای خانواده فهیم نفت را بر عهده دارد، کیفیت دسترسی به خدمات درمانی در سازمانهای بیمهگر متفاوت است.
مطالعات مختلف نشان داده است که فراهم نمودن سیستمهای بیمهای مناسب در افزایش سطح سلامت و کاهش مرگ و میر مؤثر است. در بسیاری از مطالعات، مرگ میر ناشی از بیماریها در بیمههای دولتی بیشتر از بیمههای خصوصی بوده است. پوشش کامل بیمهای یکی از ایدهآلترین نوع بیمه در جهان است. بیشتر سازمانهای بیمهگر در ایران تنها قسمتی از خدمات درمانی بیماران را پوشش میدهند. سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت تنها سازمان درمانی است که خدمات درمانی را بطور کامل و در دورترین نقاط کشور به صورت رایگان در اختیار کارکنان زحمتکش صنعت نفت و اعضای خانوادهی ایشان قرار میدهد.
اهمیت و گسترهی فعالیتهایی که توسط سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت ارائه میگردد، متأسفانه بر بسیاری از افراد پوشیده است. یکی از دلایل اصلی این ناآگاهی, طبیعتِ سلامت است. در حالی که به راحتی میتوان تولیدات یک شرکت را به صورت عدد و رقم بیان کرد، ارائهی سطح سلامت به صورت عدد و رقم کار سادهای نیست و به همین دلیل محاسبهی بهرهوری مجموعهای مانند سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت و مقایسهی عملکرد آن با سایرِ ارائهدهندهگان خدمات بهداشتی ـ درمانی کار سادهای نیست.
برای تبدیل مقولهی سلامت به صورت یک شاخص کمّی, تلاشهای زیادی شد تا این که چند سال پیش شاخصی به نام دالی (DALY) معرفی و از سوی سازمان جهانی بهداشت (WHO) تأیید شد. شاخص دالی, سالهایی از عمر طبیعی است که در اثر مرگ زودرس یا به سبب ناتوانی به علت عوارض یک یا چند بیماری, از دست رفته است. در کشوری مانند ژاپن که مردم آن به عمر طولانی و سالم معروفند، توقع داریم نوزاد پسری که به دنیا میآید به سن 80 سالگی برسد. در همان کشور امیدواریم یک مرد 50 ساله حدود 30 سال دیگر زندگی کند. حال اگر آن نوزاد در بدو تولد بنا به هر دلیلی فوت کند مانند این است که 80 سال زندگی سالم را از دست داده باشد؛ با فوت آن مرد 50 ساله، 30 سال زندگی سالم را از دست داده است. این سالهای از دست رفته بخشی از دالی است. به عبارت دیگر هر چه سالهای از دسترفته به دلیل مرگ زودرس بیشتر باشد، مقدار عددی شاخص دالی نیز بیشتر میشود.
به همین دلیل، مطالعهای در چند مرکز سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت طراحی و اجرا شد. در این مطالعهی چندمرکزی، کشور به سه قسمت شمال، مرکز و جنوب تقسیم شد. شش مرکز بصورت تصادفی از مناطق شمال، مرکز و جنوب کشور انتخاب شد. این مراکز شامل اهواز و بوشهر از جنوب، اصفهان و شیراز از مرکز، و کرج و مشهد از شمال بودند. در این مطالعه در مجموع بیش از دویست هزار نفر مطالعه شدند. مرگ و میر و دلیل فوت در این مراکز بررسی شد. نتایج این مطالعه نشان داد که تعداد سالخوردگان در جمعیت تحت پوشش سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت به طرز چشمگیری بیش از جمعیت ایران است. درحالی که 0/2 درصد از جمعیت ایران بیش از 85 سال زندگی میکنند، 1 درصد از جمعیت تحت پوشش نفت بیش از 85 سال عمر می کنند. نرخ مرگ و میر در جمعیت تحت پوشش 2/3 در هر هزار نفر در سال است، که نصف این نرخ در ایران (4/6در هزار) است. و این در حالیست که بسیاری از کارکنان صنعت نفت به دلایل شغلی، نسبت به جمعیت ایران، در معرض عوامل خطرزای شغلی بیشتری هستند. لذا بنظر میرسد که در نتیجه فعالیتهای سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت طول عمر جمعیت تحت پوشش به نحو چشمگیری نسبت به کشور افزایش یافته است. بیشترین علت فوت در جمعیت تحت پوشش، مشابه با سایر هموطنان در ایران، بیماریهای قلبی عروقی و سرطانهاست.
در این تحقیق سالهای از دست رفته به دلیل مرگ و میر زودرس (YLL) در جمعیت تحت پوشش سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت 47 سال در هر 1000 نفر در سال است. این شاخص برای جمیت ایران 168 سال، در انگلستان 89 سال، در کانادا 85 سال، در سوئد 73 سال و در ژاپن که از نظر امید به زندگی از بهترین کشورهای دنیا محسوب میشود، 68 سال در هر 1000 نفر است. این بدان معناست که مرگ و میر زودرس در جمعیت تحت پوشش سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت به مراتب کمتر از بهترین کشورهای دنیاست. به عبارت دیگر، فعالیتهای سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت از هدر رفتن 121 سال عمر به ازای هر 1000 نفر در هر سال پیشگیری می کند. این مانند این است که بگوییم سازمان به دلیل فعالیتهایش توانسته سالی 121 سال عمر به ازای هر 1000 نفر تولید کند. با توجه به تعداد جمعیت تحت پوشش، که حدود ششصد هزار نفر است، این رقم به تولید 726000 سال عمر در هر سال بالغ میشود. اگر عمر طبیعی هر نفر را 80 سال در نظر بگیریم، این رقم معادل بیش از نجات 900 نفر عمر سالم در هر سال میشود. فراموش نکنیم که این رقم سالیانی است که به دلیل فعالیتهای سازمان بیشتر از سایر شرکت های بیمهگذار که در ایران فعال هستند عمر تولید شده است. این که قیمت هر عمر را چقدر ارزیابی کنیم موضوع مهمی است. اگر قیمت زندگی هر انسان را فقط در حد یک دیهی کامل برآورد کنیم، که ارزش خیلی کمی برای آن در نظر گرفتهایم (مخصوصا اگر حرف ارزشگذاری بر عمر یکی از عزیزانتان باشد)، ارزش عمر تولید شده معادل 210میلیارد تومان (معادل 420 هزار بشکه نفت) خواهد شد.
اما ایراد مهمی که ممکن است بر این نتایج وارد شود این است که اطلاعات بدست آمده و تجزیه و تحلیل اطلاعات توسط نیروهای شاغل در سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت انجام پذیرفته و خوب "کس نگوید که دوغ من ترش است." لذا لازم است تا روش انجام مطالعه و نتایج بدست آمده توسط یک گروه متخصص مستقل بررسی شده تا در صورت صحّت انجام کار بر نتایج بدست آمده صحّه گذاشت.
نتایج این مطالعه توسط گروه مستقل داوری مجلهی بینالمللی سیاستگذاری سلامت (International Journal of Health Planning and Management) که از انتشارات معتبر WILEY میباشد، مورد نقد و بررسی قرار گرفت و پس از صحّهگذاری نتایج به صورت مقالهای در نشریه مذکور چاپ شد.
نتایج این تحقیق در وب سایت این نشریه به آدرس: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/hpm.2720 قابل دسترسی است.