در ماه مبارک رمضان با تغییردروعد ه های غذایی روزانه وتغییر درنظم و ساعات خواب و بیداری تغییراتی دروضعیت بدن نیز بوجود خواهد آمد..در این نوشتاربه برخی مشکلات غذایی روزه داری وتاثیرات روزه داری بر وزن بدن اشاره می شود.
مشکلات رایج غذایی در روزه داری:
الف:پرخوری در وعده سحر و افطار
1-علیرغم اینکه در روز های اول روزه داری، متابولیسم پایه بدن افزایش می یابد، اما پس از گذشت 2-3روز از شروع روزه داری و محرومیت غذایی ، بدن با پیدا کردن مسیر های کوتاه در سیستم متابولیسم وصرف انرژی کمتر، متابولیسم پایه خودرا کاهش خواهد داد.
2 - کاهش تحرک و فعالیت بدنی در زمان روزه داری باعث کاهش حدود10% دیگر در انرژی مصرفی روزانه خواهد شد .
بنابراین پرخوری در وعده سحر و افطار از دوطریق باعث افزایش وزن بدن میشودوبرای پیشگیری از افزایش وزن در ماه مبارک رمضان ،تصحیح الگوی غذایی وبخصوص پرهیز از پرخوری در وعده سحر و افطاردر روزه داری توصیه میشود.
ب-حذف وعده سحری
از لحاظ تغذیه ،سیری سلولی بسیار بیشتر از سیری شکمی اهمیت داردوصرفا به دلیل عدم حس گرسنگی در طول روز ویاعدم وجود مشکلات گوارشی نباید وعده سحری را حذف نمود.
لازم به یاداوری است:
1-حذف سحری باعث افت قند خون در طول روز و بروز علائم آن مثل سردرد ، گیجی، کاهش تمرکز، بیحوصلگی ،ضعف ، عصبانیت و کاهش یادگیری میشود.
2-با نخوردن سحری، مواد زائد حاصل از متابولیسم چربی در بدن تجمع یافته و باعث بروز خستگی زیاد در انتهای روز خواهد شد.
3- با حذف وعده سحری فشارزیادی به بدن واردشده که در نهایت علاوه بر سوءتغذیه، احتمال واکنش بدن برای مقابله با گرسنگی بسیار طولانی را به همراه دارد .
روزه داری و کاهش وزن بدن :
الف : درافراد مبتلا به چاقی واضافه وزن :
-ازانجا که افراد مبتلا به چاقی واضافه وزن عادت به ریز ه خواری و مصرف میان وعده یا فست فودهای پر کالری دارند ،درزمان روزه داری با توقف ریزه خواری، بدن فرصتی برای ازاد سازی ذخایرچربی و کاهش وزن خواهد یافت و روزه داری در این افراد نه تنها مشکلی ایجاد نمی کندحتی بسیار بهتر و بیشتر از دیگران وزن کم می کنند.
-بنابراین درافراد چاق روزه داری با تاثیر بر کاهش وزن و بافت چربی بدن باعث ارتقاء سلامت میشود.
-درصد کاهش چربی بدن در اثر روزه داری به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. فرهنگ و عاد ات غذایی ،میزان کاهش انرژی مصرفی، طول مدت گرسنگی و همچنین فعالیت های روزانه فرد طی ماه رمضان باعث کاهش حدود 3- 5کیلوگرم از وزن درافراد مختلف خواهد شد. و پس از پایان روزه داری نیز درصورت ادامه مصرف متعادل غذا ، این میزان کاهش وزن پایدارخواهد بود.
ب: در افراد لاغر یا مبتلا به سوتغذیه:
-در افراد خیلی لاغر نیز روزه داری می تواند موجب کاهش وزن گردد .گاهی با ازدست دادن حتی مقدار کمی وزن نیز ممکن است فرد در معرض خطر قرار گیرد ، بنابراین افراد بسیار لاغریا مبتلا به سوء تغذیه و یا افراد در معرض خطر سو تغذیه ( شامل :کودکان و نوجوانان، مادران باردار و شیرده و
یا سالمندان) و همچنین در موارد ابتلا به برخی بیماری های، خاص بهتر است قبل از روزه داری با پزشک یامتخصص تغذیه مشورت گردد.
روزه داری و کاهش اندازه دور کمریا شکم:
- بر طبق مطالعات انجام شده ،روزه داری بدون فعالیت فیزیکی ، احتمالا فقط باعث کاهش نمایه توده بدنی شده وتأثیرزیادی بر اندازه دور کمر ندارد.
-برای کاهش اندازه دور کمر یا شکم، علاوه بر روزه داری و کاهش میزان دریافت غذا ، لازم است ورزش مناسبی نیز در طی روز انجا م شودکه باعث فعالتر شد ن عضلات شکم و کاهش سایز آن گردد.
تغییر در غلظت چربی های خون:
غلظت چربی های خون با توجه به نوع تغذیه، فعالیت بدنی، و تغییرات وزنی در طول روزه داری متفاوت است.
- رعایت تغذیه سالم، کاهش مصرف اسیدهای چرب اشباع شده، کاهش وزن و یا نگهداری وزن طبیعی و افزایش فعالیت بدنی در ماه رمضان باعث بهبود اختلالات چربی خون خواهد شد.
- وبرعکس با مصرف غذاهای حجیم و پرکالری، کاهش فعالیت بدنی و افزایش وزن، هایپرلیپیدمی اتفاق می افتد.
گردآوری و تهیه کننده : دکتر مهردخت حا جی حسینی
مشاور تغذیه بهداشت و درمان فارس و هرمز گان