ایرانیان در اول بهار همزمان باآغاز سال نو و شکوفایی مجدد طبیعت ,همواره با حفظ آیین شکوهمند و غرورآفرین نوروز با چیدن هفت خوراکی که به زبان شیرین و غنی پارسی با حرف "سین" شروع می شود، در سفره هفت سین، پیام تغذیه ای سالم زیستن را سینه به سینه از نیاکان خودبه نسل معاصر رسانده اند.مهردخت حاجی حسینی مشاوره تغذیه بهداشت و در مان صنعت نفت فارس در ذیل به خواص سلامت بخش اجزای این سفره پرداخته است.
برخی خواص سلامت بخش اجزای سفره هفت سین:
سمنو:
مغذى و انرژى زا است و در تقویت عمومى بدن بویژه استخوان ها در ورزشکاران
، زنان باردار، شیرده بسیار مفید است.010مصرف آن ضمن تامین کالری،در حفظ جوانی، سلامتی،
وتاخیرفرآیند پیری توصیه می شود. سمنو از عصاره جوانه گندم تازه که سرشاراز ویتامین E (به عنوان آنتی اکسیدان
قوی و بی اثر کننده رادیکال های آزاد در بدن)
و آرد کامل گندم تهیه مى شود و با وجودیکه به آن هیچ نوع ماده شیرین کننده اضافه
نمیشود. خوشمزه وشیرین است که علت شیرینى آن ترکیب عصاره جوانه گندم با آرد کامل است
که طعم شیرین به آن مى دهد. سمنو داراى ویتامین هاى K-E-A و ویتامین
هاى گروه B12,B8, B5, B3, B1 و فسفر، کرومیوم، روى، سلنیوم، آهن
و مس است.
همچنین بادام شیرین و گردو در
داخل آن ، علاوه برآن که نماد و مایه برکت
است.حاوى ویتامین E و۱B و مقادیر فراوانى
فسفر، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، گوگرد، سدیم، آهن،چربى های غیر اشباع و مفید است که به
هنگام طبخ سمنو، جذب آن شده و باعث مقوى شدن
هر چه بیشتر آن مى گردد.
سنجد:
ترکیبات فلاوونوئیدها و اسید چرب‌های موجود در سنجد مانند اسید لینولیک
و اولئونیک و همچنین استرول‌ها مانند سیتروسترول
درآن دارای خاصیت ضد التهابی است بطوریکه پودر هسته ی آن در کاهش التهاب های
حاد و مزمن ودر کاهش دردهای التهابی آرتروز موثر است. میزان کلسیم در سنجد بسیار بالا است و از نرمی استخوان
جلوگیری می کند.
سماق:
معمولا میوه سماق را به شکل خشک کرده و کوبیده شده به صورت پودر به عنوان
یک چاشنی و طعم دهنده مورد استفاده قرار می دهند و به دلیل داشتن تانن، یک ماده خوراکی
قابض بوده ودر بهبود اسهال نیز موثر است.
سماق از طریق آنزیم آلفا آمیلاز، قند خون را کاهش می‌دهد. این آنزیم در
متابولیسم کربوهیدرات نقش داشته و تحمل بیماران دیابتی را نسبت به گلوکز افزایش می
دهد. این اثرات مربوط به فلاونوئیدها و ترپنوئیدهای موجود در سماق می باشد.
سماق به صورت غیر رقابتی آنزیم گزانتین اکسیداز را مهار کرده و از این
طریق باعث کاهش اسید اوریک خون در بیماران مبتلا به نقرس می شودوبعنوان کاهش دهنده اسید اوریک شناخته شده است.
سیر: به عنوان چاشنی و طعم دهنده غذاها مورد استفاده قرار می‌گیرد اما
با تاثیرگذاری بر تجمع پلاکت‌ها سبب سلامت عروقی
شده و دارای ترکیبات کاهش دهنده فشار خون و کلسترول نیز میباشد.علاوه برآن ترکیبات
گوگردی و سولفوردار(آلیسین) موجود درآن باعث از بین بردن رادیکال‌های آزاد می‌شود
.
سرکه:
سرکه از مواد قندی موجود در گیاهان مانند، انگور، کشمش، سیب به وسیله
تخمیر تهیه می‌شود وبیشتر به عنوان طعم دهنده و چاشنی غذا محسوب می‌شود اما سرشاراز
مواد معدنی و ویتامین‌ها است . انواع سرکه از جمله سرکه انگور قرمز(که حاوی لیکوپن
است) یا سرکه سیب با تاثیرات آنتی اکسیدانی
در کاهش صدمات عروقی ناشی ازمصرف چربیها و
همچنین خاصیت ضد سرطانی درحفظ سلامت ونشاط بسیارمفید است.
سیب:
بدلیل سرشار بودن از ویتامین‌ها، تانن، مواد معدنی و فیبر
(سلولز گیاهی) ،نماد سلامت است. وجود انواع ویتامین‌ها بخصوص گروه B ،مواد
معدنی مثل منیزیم و فسفرو فیبر موجود در سیب به نام پکتین موجب کاهش کلسترول خون می‌شود.
سبزه: مظهر سرسبزی ، شادابی و سلامتی روح و روان است و قرار دادن آن در
سفره‌ی هفت سین به این منظور است که ما با سبز کردن دانه و توجه به گل، سبزه و گیاه
به شادی و شادابی که غذای روح و اندیشه است، نیز توجه کنیم.
جوانه گندم به عنوان یک چاشنی پرانرژی, حاوی مقادیر زیادی قند مالتوز
بوده , طعم شیرینی دارد وحاوی ویتامین‌های گروه ب، کلسیم، پتاسیم و اسید فولیک است
و خواص آن به دلیل عدم طبخ بسیار بیشتر از سمنو و بسیار مغذی و نشاط آور است.
ریشه وقدمت سنن و فرهنگ ایرانیان بسیار تامل برانگیز است بطوریکه ارزش های غذایی
حیات بخش، اعجاز آور و حیرت انگیز خوراکی های تشکیل دهنده سفره هفت سین, در بطن تک
تک اجزا آن پیام ارزشمند و گرانبهای حفظ سلامتی
را درخود نهفته است.
شروع بهار و آغاز فصل سرسبزی ؛ سرزندگی و طراوت با هفت سین سلامت نوروزی,پیشاپیش
فرخنده و خجسته باد.
تهیه کننده: مهردخت حاجی حسینی مشاوره تغذیه بهداشت ودرمان صنعت نفت فارس